อดีต โรคเรื้อนและโรคระบาด โรคเรื้อนเป็นโรคที่พบมานานในประเทศไทย โดยพบมาในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นโรคที่สังคมรังเกียจ ไม่ยอมรับ และไม่ได้รับการแก้ไขหรือได้รับการช่วยเหลืออย่างเท่าที่ควร
ในช่วงต้นรัชกาลที่ 9 เกิดโรคระบาดร้ายแรง คือ อหิวาตกโรค วัณโรค โรคเรื้อน และโรคโปลิโอ ซึ่งคร่าชีวิตผู้คนหรือทำให้พิการเป็นจำนวนมาก
2493 โครงการพระราชดำริ เริ่มโครงการพระราชดำริด้านการแพทย์และสาธารณสุขโดยพระบาทสมเด็จเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ได้: พระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์แก่ผู้ป่วย, พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ให้สภากาชาดไทยทำการศึกษาและพัฒนาน้ำเกลือมีคุณภาพเพื่อใช้ในผู้ป่วยที่เป็นอหิวาตกโรค, ทรงให้ผลิตวัคซีนบี.ซี.จี.เองสำหรับป้องกันวัณโรค,โปรดเกล้าฯให้มีสถานที่รักษาผู้ป่วยด้วยวิธีทางกายภาพบำบัด เป็นศูนย์ฟื้นฟูที่มีอุปกรณ์ครบครันสำหรับผู้ป่วยโรคโปลิโอ, พระราชทานพระราชดำริในการควบคุมโรคเรื้อน ให้การรักษาและช่วยเหลือผู้ป่วย ตลอดจนปฏิบัติงานค้นคว้าวิจัยและเผยแพร่ความรู้เรื่องการป้องกันและรักษาโรคเรื้อน รวมกระทั่งถึงให้บริการด้านการฟื้นฟูร่างกายและการฝึกอาชีพ
2496 ผู้ป่วยโรคเรื้อน โรคเรื้อนเป็นโรคที่คนรังเกียจ ด้วยสภาพของผู้ป่วยที่มีเม็ดตุ่มเต็มใบหน้าและร่างกาย บางรายจมูกกุด มือกุด เท้ากุด รวมทั้งคนทั่งไปยังขาดความรู้ว่าโรคนี้สามารถรักษาให้หายได้และไม่ได้ติดต่อกันง่ายๆ
อัตราความชุกของผู้ป่วยโรคเรื้อนคือ 50 คน ต่อประชากร 10,000 คน
2500 เร่งจัดการปัญหา พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดำริถึงการเร่งจัดการปัญหาโรคเรื้อนเนื่องจากทรงตระหนักถึงปัญหาโรคเรื้อนของประชาชนชาวไทย ทรงเห็นถึงปัญหา และทรงมีความห่วงใยต่อพสกนิกร ซึ่งสมัยก่อนนั้นยังไม่มียารักษาโรคเรื้อนที่ได้ผลดี ส่งผลให้ผู้ป่วยเกิดความพิการ ทั้งผู้ป่วยโรคเรื้อนและครอบครัว ต้องหลบซ่อนตัวจากสังคม
2501 ราชประชาสมาสัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ได้พระราชทานทุนอานันทมหิดลให้กับกระทรวงสาธารณสุข เพื่อจัดตั้ง “ราชประชาสมาสัย” ในวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2501 เพื่อเป็นสถานศึกษา ค้นคว้า วิจัย ฝึกอบรม และให้ความรู้เรื่องโรคเรื้อน ถือเป็นยุคเร่งค้นหาผู้ป่วยและรักษาโรคเรื้อนที่บ้าน รีบทำการรักษาก่อนที่โรคเรื้อนจะก่อให้เกิดอันตรายกับพสกนิกร ทรงมีพระราชปณิธานกำจัดโรคเรื้อนให้หมดไปจากประเทศไทย
2503 มูลนิธิราชประชาสมาสัย มูลนิธิราชประชาสมาสัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้รับพระราชทานทรัพย์จากล้นเกล้าฯในหลวงรัชกาลที่ 9 จัดตั้งขึ้น เพื่อสนับสนุนการดำเนินงานโครงการตามแนวพระราชดำริ
2513 ความสำเร็จขั้นต้น ค้นหาผู้ป่วยเชิงรุก สามารถค้นพบผู้ป่วยโรคเรื้อนชุกชุมใน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือ และภาคกลาง (40 จังหวัด) และได้ดำเนินการรักษาที่บ้านรวมทั้งสิ้น 111,722 คน ลดขนาดของปัญหาลงเหลือ 12.47 คน ต่อ 10,000 คน
2524-2527 พัฒนาการรักษา พัฒนาแนวทางการรักษาด้วยยาผสมระยะสั้น เพื่อลดระยะเวลาการรักษาคู่ขนานไปกับการเร่งสำรวจค้นหาผู้ป่วยในทุกอำเภอ หมู่บ้าน ตลอดจนปฏิบัติงานค้นคว้าวิจัยและเผยแพร่ความรู้เรื่องการป้องกันและรักษาโรคเรื้อน รวมกระทั่งถึงให้บริการด้านการฟื้นฟูร่างกายและการฝึกอาชีพ
2527 ความสำเร็จระดับสากล ลดอัตราความชุกของโรคเรื้อนเฉลี่ยทั้งประเทศจนต่ำกว่าเกณฑ์สากลที่เป็นปัญหาสาธารณสุข คือ 1 ต่อ 10,000 ประชากร นับเป็นความสำเร็จที่หน่วยงานทุกภาคส่วนได้ร่วมกันสนองพระราชปณิธาน จนได้รับการรับรองจากองค์การอนามัยโลกว่าประเทศไทยเป็นประเทศที่มีการดำเนินงานควบคุมโรคเรื้อนในลักษณะองค์รวมจนประสบความสำเร็จอย่างดีเยี่ยม
ปัจจุบัน ความสำเร็จแบบยั่งยืน อัตราความชุกของผู้ป่วยโรคเรื้อนมีเพียง 0.07 เท่านั้นต่อจำนวนประชากร 10,000 คน (ข้อมูลกรมควบคุมโรค พ.ศ.2558)
ปัจจุบันประเทศไทยสามารถกำจัดโรคเรื้อนจนไม่เป็นปัญหาสาธารณสุข นับเป็นความสำเร็จที่หน่วยงานต่าง ๆ ได้ร่วมกันสนองพระราชปณิธานสืบสานแนวพระราชดำริ ซึ่งช่วยให้ผู้ป่วยนับแสนคนที่หลบซ่อนหรือไม่รู้ว่าตนเองป่วยได้รับการตรวจรักษาโรคจนหายขาด ผู้พิการได้รับการดูแลให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
สืบสาน รักษา ต่อยอด ชมรมจิตอาสาราชประชาสมาสัย ได้รับการสนับสนุนการจัดตั้งจากมูลนิธิราชประชาสมาสัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ เพื่อช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิต ทำกิจกรรมช่วยเหลือสังคม โดยไม่หวังสิ่งตอบแทน
วันที่ 16 มกราคมของทุกปีเป็น “วันราชประชาสมาสัย”
สถาบันราชประชา สมาสั ย และ สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.)
โรคเรื้อน โรคเรื้อน ขี้ทูต กุฏฐัง หรือ หูหนาตาเล่อ
VIDEO
มูลนิธิราชประชาสมาสัยในพระบรมราชูปถัมภ์samasai_1@hotmail.com https://www.rsfu.org/
